Położenie geograficzne  
Euroregion Nysa (Neisse-Nisa) obejmuje trzy obszary przygraniczne na styku granic Polski, Czech i Niemiec. Obecnie leży również na granicy między Unią Europejską i kandydującymi do niej krajami Europy Środkowo-Wschodniej. Obszar Euroregionu, po ostatnich zmianach związanych z reformą administracyjną w Polsce, obejmuje 10,6 tys. km2, z tego część polska zajmuje 4 tys.km2 (37,7%), niemiecka 3,1 tys. km2, a czeska 3,5 tys. km2. Tworzą go trzy komunalne związki gmin, miast i powiatów, które zawarły porozumienie o wzajemnej współpracy, utworzyły odpowiednią strukturę organizacyjną oraz uzgodniły regulaminy funkcjonowania wspólnych instytucji. Polska część euroregionu obejmuje 39 gmin województwa dolnośląskiego i 4 gminy województwa lubuskiego. Największymi miastami leżącymi po polskiej stronie Euroregionu Nysa są: Jelenia Góra, Bolesławiec, Zgorzelec i Lubań Śląski. Oprócz tego, na terytorium Euroregionu położone są znane miejscowości turystyczne i uzdrowiskowe takie jak: Karpacz, Szklarska Poręba czy Świeradów Zdrój. Głównym elementem krajobrazu polskiej części Euroregionu są góry. Rozciąga się tu zachodnia część Sudetów obejmująca Góry Izerskie, Karkonosze, Góry Kaczawskie i Rudy Janowskie. Najwyższym szczytem jest leżąca w Karkonoszach Śnieżka o wysokości 1603 m n.p.m. Na terenie polskiej części Euroregionu jest też wiele źródeł wód mineralnych i leczniczych. Obszar zasobny jest również w bogactwa naturalne takie jak węgiel brunatny, kwarc, dolomit, bazalt i minerały szlachetne. Niemiecka część Euroregionu obejmuje obszar wschodniej Saksonii. Do największych miast wchodzących w jego skład należą Görlitz, Hayerswerda, Bautzen, Weißwasser i Zittau. Na terenie tej części Euroregionu znajdują się krajobrazy pojezierne, lasy i wrzosowiska oraz pasmo Gór Żytawskich. Czeska część Euroregionu położona jest w północnej części Czech. Największymi miastami są: Liberec, Jablonec n. Nisou, Česká Lípá. W krajobrazie czeskiej części dominują góry z masywów Gór Izerskich i Karkonoszy. W południowej części znajdują się unikatowe formy skalne z piaskowca zwane Czeskim Rajem. Są tam także liczne akweny i zbiorniki wodne np. jezioro Machovo.



    Historia  
Euroregion Nysa powstał w maju 1991 roku z inicjatywy lokalnych działaczy terenów przygranicznych. Patronat nad konferencją, w czasie której opracowano memorandum zawierające kierunki wspólnego działania, objęli prezydenci: Vaclav Havel, Richard Wiezsäcker i Lech Wałęsa. Punktem wyjścia do współpracy było przekonanie, że problemy regionu można rozwiązywać jedynie wspólnym wysiłkiem, w dobrym sąsiedztwie, dla i z ludźmi tutaj żyjącymi. Tym bardziej, że różnice kulturowe, gospodarcze i administracyjne są najsilniej odczuwane przy samej granicy, a tereny odległe centrów zwykle wolniej się rozwijają. W czerwcu tego samego roku powołano trójstronną grupę roboczą, która opracowała dokumenty o współpracy ponad granicami państwowymi.



    Działalność  
Działania w Euroregionie koncentruja się przede wszystkim na opracowaniu wspólnych planów zagospodarowania przestrzennego i ochrony środowiska. Plany rozwojowe poszczególnych części Euroregionu Nysa uwzględniają już główne cele współpracy i nie kolidują z planami rozwoju przestrzennego przygotowywanymi przez stronę polską, niemiecką i czeską. Dzięki skoordynowanym działaniom powstają materiały potrzebne do opracowywania projektów, które mogą liczyć na dofinansowanie z unijnych funduszy pomocowych. Wspólne ustalanie planów zagospodarowania przestrzennego nie byłyby możliwe bez dokładnej znajomości danych potrzebnych do oceny sytuacji i prób prognozowania. W tym celu, urzędy statystyczne Euroregionu podjęły współpracę. Jej najbardziej znaczącym wynikiem jest wydawanie "Rocznika Euroregionu Neisse - Nisa - Nysa" w czterech wersjach językowych: polskim, niemieckim, czeskim i angielskim. Ochrona przyrody jest kolejnym celem współpracy ponadgranicznej w Euroregionie. Do 1990 roku jego teren był jednym z najbardziej zanieczyszczonych obszarów w Europie, nazywany "czarnym trójkątem", a powodem był przemysł związany z wydobyciem i przetwarzaniem węgla brunatnego. Wspólne działania doprowadziły do stopniowej poprawy sytuacji. Rozpoczęto modernizacje elektrowni węglowych i zastępowanie ich bardziej ekologicznymi (np. wiatrowymi na terenie niemieckiej części euroregionu). W 1997 roku opracowano koncepcję rozwoju energetyki w Euroregionie, która zakłada dalsze proekologiczne działania i kontrolowanie na bieżąco jakości środowiska. W 1997 roku, dzięki wsparciu z międzynarodowych funduszy, w całym Euroregionie uruchomiono monitoring stanu atmosfery, dzięki któremu można szybko reagować na niekorzystne zjawiska. Również jakość wód na terenie Euroregionu nie należała na początku lat 90-tych do zadawalających. Zwłaszcza główna rzeka euroregionu: Nysa Łużycka była bardzo zanieczyszczona. Przy wsparciu funduszy europejskich w 1994 roku wybudowano oczyszczalnię ścieków wraz z systemem kanalizacyjnym dla miast Liberec i Jablonec n. Nisou. Powołano specjalną grupę roboczą o nazwie "Czysta Nysa", która koordynuje działania euroregionu w dziedzinie ochrony wód. Dzięki transgranicznej współpracy udało się - po roku 1990 - połączyć wspólną siecią kanalizacyjną kilka miast na granicy czesko-niemieckiej, co pozwoliło na znaczne oszczędności (budowa oddzielnych oczyszczalni byłaby znacznie droższa). Dzięki tym inwestycjom i prawie 50 mln euro z funduszy europejskich, uzyskano poprawę czystości rzeki Nysy Łużyckiej o 75 proc. w porównaniu z pierwotnymi pomiarami. Powołano także specjalną grupę roboczą pod nazwą "Lasy", która chroni i odbudowuje zasoby leśne na terenie Euroregionu, zniszczone w wyniku dużego zanieczyszczenia środowiska. W wyniku działań tej grupy, opracowano raport o stanie lasów, a przy współpracy funduszy europejskich udało się m. in. stworzyć Bank Genów Leśnych w Kostrzycy i przystąpić do zalesiania terenów poprzemysłowych i nieużytków. Również wspieranie projektów, zwłaszcza w dziedzinie kultury i sportu, przyczyniło się do intensyfikacji kontaktów między mieszkańcami trzech państw.



    Adresy  
Stowarzyszenie gmin polskich EUROREGIONU NYSA
Ul. 1.maja 57
58500 Jelenia Góra
tel: +48 75 7676470-2
fax: +48 75 7676470



    Mapa euroregionu